Natuurritmes

NATUURLIJKE RITMES - door Manon Tromp

In de natuur heeft alles een eigen cyclus: de groei van een boom, de ontwikkeling van een dier, van zaadje tot vrucht, van leven tot dood, alles volgt een eigen ritme. De mens is een natuurwezen en heeft van nature ook haar eigen ritme. Haar ritme spiegelt het ritme van de natuur en het universum. De oorspronkelijke volken van de aarde, volgden dit ritme en baseerden hun gewoontes hierop. Ze waren afhankelijk van wat de aarde hun gaf: voedsel, water en bescherming tegen de elementen. Ze volgden de cycli van de natuur: van lente tot winter en zagen elke boom, elke rots, elk dier en elk mens wordt als heilig en de wisseling van de seizoenen als spiegels voor de wisselingen in ons innerlijk. Wat buiten gebeurde, gebeurde ook binnen en anders om. Ze eerden de aarde met geschenken en voerden rituelen uit om de aarde gunstig te stemmen. Daarmee volgden ze een vast patroon en creëerden een eigen religie, een natuurreligie met goden en godinnen die symbool stonden verschillende aspecten van het leven.

Eén van de bekendste natuurreligies is de Keltische religie. In de Keltische traditie volgt men de jaarcirkel van de zon, of wel genoemd het wiel van het jaar. Het wiel van het jaar draait als een vicieuze cirkel altijd maar rond, elk moment kan weer terugkomen. In de jaarcirkel zijn er acht belangrijke momenten die gevierd worden als festivals. Dat heeft dan weer te maken met de stand van de zon op dat bepaalde moment. Door bij deze momenten stil te staan, worden we ons bewust van de seizoenen die voorbij gaan en maken we daarmee verbinding met onze eigen innerlijke wereld, buiten is binnen en binnen is buiten.

De Keltische Jaarcirkel

De maancirkel is weer verweven met die van de zon: de maan beïnvloedt het leven op aarde, van de vloed en eb van de oceanen tot aan de stromen in onze lichamen, onze emoties, ons onderbewustzijn, de vruchtbaarheid van vrouwen en de menstruatie cyclus. De zon wordt gerelateerd aan onze linkerhersenhelft, de mannelijke kant en de maan aan onze rechterhersenhelft, de vrouwelijke kant

Het wiel van het jaar betekent niet alleen het veranderen van het ene seizoen in het andere, het betekent ook dat er subtiele veranderingen plaatsvinden in de energie van de aarde, die ons allemaal beïnvloeden. Door stil te staan bij elke verandering, gaan we met de stroom mee. In de cirkel zijn vier punten die een kruis vormen. Deze punten heten de Quarter Points, we noemen ze voor het gemak maar even Kwartier Punten en bestaan uit:

 Winter Solstice in het noorden (20-23 december)  Zomer Solstice in het zuiden (20-23 juni)  Lente Equinox in het oosten (20-23 maart)  Herfst Equinox in het westen (20-23 september)

De Solstice markeert de langste dag, kortste nacht (zomer) en de kortste dag, langste nacht (winter). Bij de equinox is de dag even lang als de nacht. De vier Kwartier Punten worden weer doorkruist door vier Cross Quarter Festivals: de vuurfestivals. Dit zijn de momenten dat we de nieuwe energie van een seizoen kunnen gaan voelen. Deze momenten zijn:

• Imbolc in noordoosten (1 februari) • Beltane in zuidoosten (1 mei) • Lughnasadh in zuidwesten (1 augustus) • Samhain in noordwesten (1november)

Elke jaarfestival heeft een bepaalde symbolische betekenis, die te maken heeft met de energie van de aarde op dat moment. Die energie brengt beïnvloedt ook ons innerlijk en daarom is het altijd goed om bewust bij de overgangen stil te staan, om deze veranderingen te integreren. De Kelten deden dit door rituelen en ceremonies te houden, waarbij men graag hun dankbaarheid uitte op een feestachtige wijze.

Symbolieke betekenis van jaarfestivals:

Imbolc: het festival van het ontwaken van de aarde, 1 februari - 20 maart. Thema: nieuw leven, maagdelijk potentieel, de bruid Rond 1 februari begint de aarde weer te ontwaken, na een lange winterslaap. De eerste sneeuwklokjes komen boven de grond en de beloftes voor het nieuwe seizoen, komen aan de oppervlakte. Dit festival herinnert ons er aan dat we een mogelijkheid hebben om de energie van het nieuwe seizoen te gaan gebruiken. Het is belangrijk dat de wijsheid die we gedurende de wintermaanden in onszelf hebben aangeraakt, gaan gebruiken om doelbewuste acties neer te zetten. In de Keltische traditie is de Drievoudige Godin (Triple Goddess) haar maagdelijke zelf geworden en we kennen haar dan als Bridget, de bruid of de maagd. Zij is de bewaakster van het heilige vuur en symboliseert onze inspiratie die wij door poëzie naar buiten brengen.De geheime kracht van de Imbolc is het samenkomen van het onbewuste van de maagd met het intellect van de jonge koning: een vereniging van twee aspecten die zorgen voor groei en manifestatie.

Lente Equinox/Ostara: het festival van balans, 21 maart - 30 april. Thema: vernieuwing, groei en planten van zaad Bij dit festival staat de balans centraal van dag en nacht, van de actieve energie van de zon en de ontvangende energie van de maan, de balans van de innerlijke wereld en de wereld om ons heen. Met de Equinox kunnen we in onszelf kijken en aan onszelf werken om heling en verandering tot stand te brengen. Deze plant de zaden voor nieuwe inzichten en acties. De Lente Equinox wordt vertegenwoordigd door de Lente Maiden: Oestre, Godin van het Licht, die vruchtbaarheid brengt in de lente. Oestre draagt een mand met eieren en het ei is gevuld met potentieel leven, vol met beloftes. Het woord Oestre, komt van het woord oestrogeen, een hormoon in ons lichaam dat vooral aanwezig is, wanneer we vruchtbaar zijn. Dit festival is later overgenomen door de kerk en heet nu Pasen (Easter), het ei speelt hierbij weer een grote rol.

Beltane: Festival van vruchtbaarheid en de potentie van levenskrachten 1 mei - 20 juni, Thema: vruchtbaarheid, huwelijk of vereniging, passie, seksualiteit Rond 1 mei is de natuur groeiende en bloeiende met een grote creatieve energie. Het is de tijd om verbintenissen van alle soorten te vieren met aandacht voor de vruchtbaarheid van de aarde en de liefde en seksualiteit. In de Keltische legende was de nacht van 30 april op 1 mei, de nacht van de “Greenwood Marriage”. Dit was de nacht van de vereniging van de vruchtbare Godin en de Gehoornde God en dit werd met grote vuren op de heuvels gevierd. De mensen droegen groen om de nieuwe kleuren van de aarde te vieren en het was de nacht dat je danste, vrijde en baadde in de heilige bronnen voor het potente water. De gehoornde God is de ontembare instinctieve wilde man van het woud. Zijn hoornen staan symbool voor de mannelijke vitaliteit en volgens oude tantrische wijsheid, werden de hoornen gevormd doordat na ejaculatie, de mystieke energie langs de ruggengraat omhoog komt en zich in hoornen omzette. Deze gehoornde god, werd later de gehate duivel van het christendom. De Godin is Rhiannon, die op haar witte merrie al haar aanbidders achter zich liet. Ze is de vrije en krachtige geest van vrouwelijkheid en ze kent de kracht van liefde en haar seksualiteit. Samen vertegenwoordigen de Godin en de Gehoornde God de cirkel van leven en dood door de seizoenen heen.

Zomer Solstice/Litha: Het festival van de zon, 21 juni - 30 juli. Thema: manifestatie, voorspoed, succes, gezondheid De midzomernacht wordt door de hele wereld gevierd: het is het hoogtepunt van de zon, de langste dag en de kortste nacht: er wordt gewacht op de zonsopgang. Het wiel van het jaar stopt hier weer even om terug te kijken op wat gebeurt is en om afscheid te nemen van het licht van de zon. De ronde vorm van de zon en het wiel was het symbool dat gebruikt werd om dit festival te vieren. Ronde wielen van hooi, verlicht door vuur, werden de heuvels afgerold en mensen liepen in een processie met fakkels een ronde route. Deze processie heeft model gestaan voor de optocht van Vrouwe Fortuna, zij die het wiel draait. Schepen met wielen werden door de dorpen geduwd als symbool voor de grafheuvels, een viering van het begin van de terugkeer naar de donkere tijd en de innerlijke wereld. Vele stenen cirkels werden waarschijnlijk ooit gemaakt, zoals Stonehenge, om de zon op het hoogtepunt te ontvangen. Het is een dualistische viering: aan de ene kant viert men alles wat de zon heeft gemanifesteerd en aan de andere kant staat men stil bij het afscheid van de zon.

Lammas/Lughnasadh: Het festival van de graanoogst 1 augustus - 20 september, Thema: overvloed Lammas wordt ook wel Lughnasadh genoemd, het feest van Lug (Keltische zonnegod) en het eert de Graanmoeder. Lammas is de Saksische naam voor Loaf-mass en het vindt plaats rond 1 augustus, op het hoogtepunt van de zomer, wanneer de oogsten werden binnengehaald. Op de avond van Lammas, werden vuren aangestoken op grote heuvels om de Moeder van het Graan te eren voor de geboorte van haar kind: het graan. Dit is het zaad dat ook weer de oogst van het volgende jaar zal geven en iedereen door de winter helpt. We zijn hier beland in de tijd van de Moeder (van de drievoudige godin) en zij staat bekend onder vele namen, zoals Demeter, de Zonnegodin, Moeder van het Maïs, de Wijze Vrouw van de Aarde. Zij is degene die leven voortbrengt en de overvloed van de aarde symboliseert. In haar baarmoeder draagt zij leven, ook wel gezien als de ketel van regeneratie. Bij het oogsten bestonden allerlei gebruiken, zoals het maken van graanpoppen die later verbrand werden in het vuur van Lammas. Het was de tijd van veel feesten en drinken, waarbij vele dranken van granen werden gemaakt: bier, cider, whisky. Lammas was ook de tijd van bijeenkomsten van stammen en het houden van markten.

Herfst Equinox/Mabon: Het festival van Dankbaarheid 21 september - 30 oktober, Thema: loslaten, healing, relaties Rond 21 september zijn dag en nacht weer in balans en wordt er gekeken naar harmonie. Het is een periode van dankbaarheid, van terugkijken op alles wat je hebt of hebt meegemaakt. Het is de tijd dat je met nieuwe energie weer richting de donkere dagen gaat, naar je innerlijke wereld. Het werk buiten is gedaan: nu is de tijd om te feesten met de familie en vrienden. We laten het verleden los en gaan met moed en vertrouwen de winter in, wetende dat we kunnen vertrouwen op onze innerlijke wijsheid. We vieren ons zelf als een geheel: onze lichte kant en onze donkere kant. Vroeger werd in deze tijd de dag van de Draak gevierd: de Draak werd opgeroepen om het vuur energie in ons innerlijk te laten branden. De Draak gaat onder de grond in de winter en is een oud symbool voor vuur, dynamiek, wilskracht en moed, zodat we niet bang hoeven te zijn.

Samhain: Het festival van Wedergeboorte, 1 november - 20 december, Thema: divinatie, voorouders, einde Keltisch jaar Samhain betekent: ‘Summers End’, het einde van de zomer, want dit is het moment dat we de donkere tijd ingaan. Samhain begint op de avond van 31 oktober en geeft het einde aan van het Keltische jaar. Op 1 november begint de nieuwe cyclus en de Graanmoeder wordt de Crone, de oude wijze vrouw: de derde van de drievoudige Godin. Het moment van Samhain is ooit bepaald door de stand van de Pleiades, die dan op dat moment op het hoogst noordelijke punt in de hemel staat, om vanaf die dag de reis richting het zuiden aan te vangen om uiteindelijk weer op dezelfde plek terug te komen. De nacht van Samhain is wanneer de sluiers tussen de werelden het dunst zijn en er makkelijk contact gemaakt kan worden met onze voorouders en andere geesten. Die communicatie kan plaatsvinden in de vorm van dromen, visoenen of boodschappen ontvangen. Het woord Samhain komt van de Heer van de dood: Samana, die onder vele namen bekend stond, zoals The Dark Lord of Grim Reaper. Deze Goden van dood werden later door de kerk als duivels beschouwd en de onderwereld werd een plaats van angst, waarmee een belangrijk leeraspect van de donkere tijd verloren ging. De Noorse Godin Hell was de Godin van de onderwereld, net als Rhiannon, Kali, Morgan, Cerridwen. De innerlijke reis is belangrijk om je ziel te kunnen ontwikkelen en daar hielpen deze Goden en Godinnen bij. De voorouders werden op de avond van Samhain uitgenodigd aan de maaltijd. Later werd deze avond Allerheiligen Nacht (All Hallows Eve), ook nu bekend als Halloween. Het gebruik van de pompoenhoofden stamt nog van de Kelten: zij geloofden dat in het hoofd de ziel zat en dat eerden zij door een kaarsje aan te steken in een pompoenhoofd.

Winter Equinox/Yule: Het festival van de terugkeer van de Zon 21 december - 31 januari, Thema: rust, introspectie, visie, lang termijn doelen, vernieuwing Rond 21 december is de kortste nacht en kunnen we ons daarna weer richten op de terugkomst van de zon. Dit is het feest van Yule: yule is het Noorse woord voor wiel. Ook op dit moment stopt het wiel even met draaien om terug te kijken naar wat gepasseerd is. Het was dan ook verboden om in die tijd wielen te laten draaien, dus ook geen wagenwielen. Ook hier is tijd voor introspectie, de donkere tijd heeft ons bewust gemaakt van wat wij willen en het is tijd om visie te ontwikkelen en doelen op te stellen. Een legende vertelt over een Zonnekoning die met de oogst geofferd wordt en als zaad in de grond werd gestopt. Hij blijft onder de grond als de Heer van de Onderwereld, maar met Winter Solstice wordt hij weer geboren als Heer van het Licht, de Zonnekoning. Het is wel wat toevallig dat de kerk deze tijd ook heeft uitgekozen om Jezus geboren te laten worden, maar we weten nu inmiddels dat de kerk moeite had oude gewoontes te stoppen en dat het makkelijker was ze over te nemen. Zo werd ook al mistletoe en hulst in de huizen opgehangen en dat doen we nog steeds. Het is nu ook de tijd dat de Crone weer maagd wordt en zo is de cirkel weer rond.

De Boom van het Leven

Een belangrijk basissymbool voor natuurreligie is de boom van het leven. De Bestaanswereld kent drie niveaus: de onderwereld, midden aarde, hogere wereld. Zij worden gezien als drie aspecten van een wereldboom, de boom van het leven: de wortels onder de grond zitten in de onderwereld, de stam net boven de grond is midden aarde en de takken die naar de lucht reiken de hogere wereld.

Onderwereld: de psychespirituele grondslagen van het leven, hier komt alles vandaan en hier gaat alles naar terug: de moederschoot en de graftombe. Het is de opslagplaats van het lot, je karma en verantwoordelijk voor alle verborgen oorzaken en weggestopte beweegredenen, ook wel je schaduwkant of duistere kant genoemd. Het is het land van de elfen. Midden Aarde: symboliseert het leven van de sterveling, het fysieke rijk.Niet alleen uiterlijk, maar ook de natuurgeesten, alle schepselen, stenen etc. Ideeën nemen hier vaste vorm aan, avonturen worden beleefd. De vrouw en heer van Midden Aarde kunnen de balans brengen in de natuur en in ons leven. Hogere wereld: Alles wat in verbinding staat met de kosmische getijden / de maan, de zon, de sterren. Hun invloed wordt in het weefsel van het lot verweven door de elfen. Dit vormt het grote beeld, het perspectief. Hiervandaan ontvangen we onze visioenen en aspiraties.