Symbiose

Net zoals organisaties, groot en klein, in de markt of samenleving staan, staan afdelingen en teams binnen grotere organisaties in hun leefomgeving of habitat. Volledige autonomie is natuurlijk een illusie—om te leven dien je de behoeften van je omgeving mee te nemen in zelf-organisatie. Je omgeving en jij gaan altijd hand in hand.

Florerende en gezonde organisaties doen dat in harmonie met hun leefomgeving en koesteren een optimale aansluiting (interface) tussen de habitat en zichzelf. Ze zijn dan goed op elkaar ingespeeld. Als het goed is onstaat er een gezonde vorm van symbiose.

Wil je—als individu, als groep, als team, als afdeling, als divisie, als bedrijf, als organisatie, als natie—lekker in je vel zitten, dan helpt het om goede antennes te hebben voor de behoeftes van je leefomgeving. In feite laat je je graag sturen en leiden door je leefomgeving. Want als het met je leefomgeving goed gaat, gaat het met jou ook goed. En vice versa natuurlijk. Daarom dient jouw leefomgeving goed leiding te geven en dien jij leiding te willen ontvangen. En daarom verzin je allerlei instrumenten om te meten hoe het met je leefomgeving gaat, en pas je wat je doet daar voortdurend op aan.

Alles wat je als orgaan doet is natuurlijk puur uit eigenbelang. Dat levert een interessante paradox op: je doet echt álles in het belang van je leefomgeving uit eigenbelang. In gezonde situaties levert deze schijnbare tegenstrijdigheid een creatieve, scheppende spanning op waarin de energie stroomt en bruist.

Zo ontstaat een prachtige, continu evoluerende vorm van terugkoppeling met drie elementaire handelingen: leiding ontvangen, doen en meten. Het doen levert de resultaten en voordelen op die je leefomgeving waardevol vindt en nodig heeft. De producten en diensten die je in de markt zet bijvoorbeeld. Je kan het doen ook zien als een uitingsvorm, als zelfexpressie.

Kortom, hoe beter je in staat bent jezelf te geven aan je leefomgeving—in de vorm van producten en diensten—hoe waardevoller dat voor je leefomgeving is, en hoe meer jouw leefomgeving je teruggeeft. En hoe beter je jezelf kan geven, hoe echter en authentieker je bent. Je kan volledig je hart volgen en je letterlijk overgeven aan je passie. Dan zit je dus lekker in je vel.

Natuurlijk wil je naar een leefomgeving vinden of kweken waar je de ruimte krijgt om je te ontwikkelen met je eigen waarden, je eigen principes, je eigen snelheid, je eigen ritme, je eigen sturing, je eigen regels, je eigen normen, je eigen werkwijzen, je eigen structuren. Dat is je identiteit. Dat kenmerkt jou. En je wilt natuurlijk ook je eigen ideeën en wensen uiten. Zelf-expressie als indivu, als team, als bedrijf is een wezenlijke drijfveer.

Zie jouw leefomgeving als een vruchtbare voedingsbodem op basis waarvan je kan groeien en bloeien waarbij de bomen wél tot in de hemel kunnen groeien. En als je met een aantal anderen in een afdeling samenwerkt kan je dat op zich ook weer als een nieuwe, specifiekere en specialistischer, voedingsbodem zien. Kortom, van samenleving tot team en individu krijg je een fraaie geneste (ook wel recursieve of fractale) stapeling.

Omdat de aansluiting op je leefomgeving van levensbelang is besteed je daar veel aandacht aan. Die aansluiting is uitermate essentieel en is precies datgene wat jouw leefomgeving en jij gemeenschappelijk hebben. Daar moet je dus overeenstemming over hebben. Dat is tenslotte je communicatiekanaal. Communicatie is afgeleid van het Latijnse woord communis of 'gemeenschappelijk'. Wil je echt lekker in je vel zitten, dan dien je dus continu aan het protocol en de betekenis van informatie over dat communicatiekanaal te werken.

Bij een communicatiekanaal heb je meestal een zender en ontvanger. Een een spreker en een luisteraar. Dat zijn in principe twee verschillende rollen, door twee verschillende individuen ingevuld. Om te bewijzen dat je goed luistert naar jouw leefomgeving kan je het beste je leefomgeving een luisteraar laten benoemen. Dat wekt vertrouwen en geloofwaardigheid bij je leefomgeving. Ze voelen zich dan beter gehoord.

De luisteraar vertegenwoordigt jouw leefomgeving, de basis voor jouw bloei en groei. Primaire verantwoordelijkheid van die luisteraar is het in kaart brengen van de behoeftes en randvoorwaarden van jouw leefomgeving en die te vertalen naar jouw eigen waarden en beginselen, jouw eigen ritme, regels, werkwijzen en zo voort. Daarnaast is de luisteraar verantwoordelijk voor en aanspreekbaar op concreet meetbare resultaten voor de leefomgeving.

Andersom wil jij ook gehoord worden door je leefomgeving. Jouw leefomgeving heeft het meest aan de effecten en resultaten van jouw handelingen en wil daarom graag weten wat jou in de weg staat die resultaten te boeken en wil weten wat de behoeften zijn van jouw groep zodat het de voorwaarden kan scheppen voor een gezonde en vruchtbare voedingsbodem op basis waarvan jij kan floreren. Kies daarom voor een zender die weet van de hoed en de rand en het interne reilen en zeilen en de behoeftes van jouw team of afdeling en dat als geheel kan vertegenwoordigen. Denk daarbij aan primaire behoeften of drijfveren zoals:

• zelf-expressie (jezelf "ontvangen");
• zelf-opoffering (jezelf "geven");
• kennis vergaren (om de kennis);
• sturing uitoefenen;
• rijkdom (in brede zin), rendement, terugverdienen, zakelijke win/win, zin, nut;
• sociaal, helpen, altruïsme, redden, ruimhartigheid, onbaatzuchtig, wegcijferend;
• balans vinden, vorm, schoonheid, esthetiek, gratie, symmetrie, pasvorm, expressie, idee, gevoel, zelf-ontplooiïng, groeien, ontwikkelen;
• orde scheppen, structureren, eenheid, principes, beginselen, richtlijnen, conventies, systemen, zingevend, richtinggevend t.b.v. zelftoetsing, houvast, tradities, codes.

En omdat, zoals gezegd, volledige autonomie een illusie is moet je dat altijd in symbiose doen met je leefomgeving. Doe je dat niet, dan ontstaat te veel spanning en loop je het risico dat de oorspronkelijk creatieve spanning omslaat naar een destructieve spanning die contraproductief werkt.

Je merkt dat aan verschijnselen zoals afhaken, negatief rendement, zware vermoeidheid, en distress en je merkt dat er meer energie ingaat dan er uitkomt. Pas op voor burn out. Je gaat dan op zoek naar een andere leefomgeving of komt in opstand, of, nog erger, vergiftigt en vernietigt zelfs je leefomgeving. Leefomgeving dood. Jij dood. En alles wat jou als voedingsbodem heeft dood.

Eén van de oorzaken van contraproductieve spanning is de persoonlijke voorkeur voor orde of chaos:

• redelijk ongestructureerd (neigt meer naar chaos, met een gezonde dosis orde).
• redelijk gestructureerd (neigt meer naar orde, met een gezonde dosis chaos).
• Probleem ontstaat in het doorschieten naar de uitersten.
• Extreme orde: proces zonder resultaat:
  • bureaucratie;
  • grote en zinloze modellen en systemen;
  • hiërarchische autocratie;
  • geen terugkoppellussen;
  • verbetervoorstellen maken het vaak erger;
  • adembenemend: te weinig ruimte voor zelfexpressie.
• Extreme chaos: resultaat zonder proces:
  • kweekt individuele helden;
  • volledig ontbreken van structuur:
    • niet te plannen;
    • onduidelijke resultaten;
    • geen architectuur of organisatie;
    • onduidelijk wat waneer en hoe getest dient te worden;
    • troebele acceptatiecriteria;
  • slechte kwaliteit;
  • lage toegevoegde waarde;
  • lage bevredigign behoeften;
  • lage moraal;
  • vervelende verrassingen.
• Oplossingsrichting: holacratie:
  • flexibele balans in chaordisch gebied;
  • speelt in op persoonlijke voorkeuren;
  • overstijgt en omvat:
    • sociocratie;
    • egocratie;
    • bureaucratie;
    • democratie;
    • autocratie;
    • theocratie;
    • adhocratie.
  • maakt het mogelijk flexibel met al deze cratiën om te gaan afhankelijk van de behoefte in een specifieke situatie.
  • werkt zoals hierboven beschreven.

NOTA BENE reacties: graag