Vissenkom dialoog

…een "heet" onderwerp en tientallen of honderden mensen die er belang bij hebben en een mening hebben.

* * *

Ieder wil zijn zegje doen en gehoord worden. En je wilt een zinnige dialoog. Hoe regel je dat moeiteloos?

1. Zet vijf stoelen in een cirkel zodat ze elkaar zien. Dit is de vissekom.
2. Zet alle overige stoelen in de zaal op dezelfde manier als ringen van een boom daaromheen.
3. Eén van de vijf stoelen in de vissekom is altijd leeg.
4. Om iets te kunnen zeggen moet je in de vissekom op een stoel zitten.
5. Zodra iemand op de lege stoel gaat zitten, moet iemand anders uit de vissekom vertrekken—meestal iemand die zijn of haar zegje al gedaan heeft.
6. Je mag alleen maar spreken als je de spreekstok vasthoudt.

De spreekstok kan van alles zijn: een stift, een boek, een stok, of zelfs een microfoon. Meestal krijg je de spreekstok door gebruik van niet te vermijden lichaamstaal en gebaren zoals het uitsteken van je hand. Verbaal vragen om de spreekstok is natuurlijk verboden.

Omdat je niet veel kansen krijgt om wat te zeggen, wil je er telkens het beste van maken. Een vissekom dialoog wordt ook niet gedomineerd door heen-en-weer en welles-nietes discussies tussen slechts een paar personen.

De hele opzet is een zeer sociocratische manier om gevoelige onderwerpen en hete hangijzers te bespreken op een volledig zelforganiserende wijze—net zoals bij een rotonde. De moderator hoeft alleen het gesprek maar op gang te brengen of liefdevol medogenloos in te grijpen als het gesprek uit de hand loopt—en dat gebeurt zelden.

Een vissekom dialoog wordt vaak als waardevoller ervaren dan andere soorten van discussie.

Daarom:

Gebruik een spreekstok en een elegant zelforganiserend protocol om maximaal vier deelnemers tegelijkertijd in dialoog te hebben en waarbij iedereen mee mag doen aan de dialoog.

* * *

Gebruik eventueel een wereldcafé als voorbereiding om de hete hangijzers en meest belangrijke onderwerpen boven water te krijgen.